Wednesday, 04 Dec, 2024
krishi-suchana-1732709378.png

विचार / अन्तरवार्ता

गाईजात्राको सुरुवात र यसको प्रचलन :- नवराज नेपाली

FB_IMG_1724231048357-1724231064.jpg

गाईजात्राको सुरुवात मल्लकालीन समय बाट सुरु भएको मानिन्छ। विशेष गरी, राजा प्रताप मल्लको शासनकालमा गाईजात्राको प्रचलन बढेको मानिन्छ। कथन अनुसार, राजा प्रताप मल्लकी रानीले आफ्नो छोराको मृत्यु पछि निकै शोकमा डुबेर दैनिकी जीवनबाट टाढा भएकी थिइन्। रानीलाई शोकबाट मुक्त गर्न, राजा प्रताप मल्लले काठमाडौं उपत्यकाका सबै परिवारलाई, जसका प्रियजनको मृत्यु भएको थियो, गाईसँगै जात्रा निकाल्न आह्वान गरे। यसले रानीलाई थाहा भयो कि उनी एक्ली थिइनन्, र उनका दुःखमा अरू पनि सहभागी थिए। यसरी गाईजात्रा सुरु भयो।

गाईजात्रामा जनै पूर्णिमाको भोलिपल्ट मृतकका आत्मालाई स्वर्गमा पुग्न मद्दत गर्ने भनेर गाईलाई सहरको विभिन्न भागमा परिक्रमा गराइन्छ। यसरी, यो पर्वले मृतकको आत्मालाई शान्ति कामनाको लागि महत्त्वपूर्ण मानिन्छ।

हिले जात्राको सुरुवात

हिले जात्राको सुरुवात र परम्परा पनि मल्लकालमा भएको मानिन्छ। यो जात्रा विशेष गरी भक्तपुर क्षेत्रमा मनाइन्छ, जहाँ जनै पूर्णिमाको भोलिपल्ट विभिन्न समुदायले ठूला काठका रथहरू निर्माण गरी त्यसलाई हिलोको पोखरीमा चलाउँछन्। हिले जात्रालाई भुइँको पानी, हिलो, र मानिसबीचको सम्पर्कको रुपमा लिइन्छ। यो जात्रा कृषि जीवनशैलीसँग जोडिएको छ, जसमा किसानहरूले भुइँलाई, विशेष गरी हिलो र पानीलाई, प्रजननको प्रतीकको रुपमा मान्छन्। 
 अध्यात्मिक महत्त्व

गाईजात्रा:
 पुनर्जन्म र मुक्तिको प्रतीक: 

गाईजात्रामा गाईलाई स्वर्गको द्वार खोल्ने जीव मानिन्छ। यस पर्वमा मृतक आत्माको मुक्तिको लागि गाईलाई अगाडि लगाई दिदा मृतक आत्मा स्वर्ग पुग्न सहज हुने र दख कष्ट पार गरि नयाँ जीवन पाउने कथन अनुसार  गाईलाई पुजा गर्ने हिन्दु प्रचलनमा  मानिन्छ।

शोकबाट मुक्ति: 

गाईजात्राले समाजलाई मृत्युलाई स्वाभाविक मान्न सिकाउँछ र परिवारलाई शोकबाट मुक्ति दिलाउँछ।

हिले जात्रा:
  प्रकृति र मानव बीचको सम्बन्धफ प्रतीक र प्रकृतिसँगको सम्बन्धमा आधारित छ।
 हाल गाईजात्रा लाई समाजमा भएको बिकृति र बिसंगतिहरु सर्वसाधारण समक्ष देखाउन तथा सरकारको उच्च तहमा रहेर नराम्रो काम गरेकालाई ब्यङगात्मक टिकाटिप्पनी गर्नको लागि पनि विभिन्न कार्यक्रमहरु आयोजना गरिने चलन स्थापित भएको छ ।

khanepani-1727872240.gif
degu-1728178833.jpg

world-link-1690434568.jpg
अपर मादी खोला आयोजना निर्माणका लागि ६ वटा बैंक र अन्नपूर्ण पावर कम्पनीबीच लगानी सम्झौता
1733236707850-1733236824.jpg

कास्कीको मादी गाउँपालिकामा निर्माण हुने ४३ मेगावाटको अपर मादी–० खोला आयोजनामा ६ वटा बैंकले लगानी गर्ने भएका...

थाहामा मनाइयो ३३ औं अन्तर्राष्ट्रिय अपाङ्ग दिवस
FB_IMG_1733228977663-1733228990.jpg

डिसेम्बर ३ लाई अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूको अन्तर्राष्ट्रिय दिवसका रूपमा मनाइने गरिन्छ । यसलाई अन्तर्राष्ट्रिय...

कीर्तिपुरमा एमाले बन्यो तेस्रो,
FB_IMG_1733121882303-1733155957.jpg

यसअघि कांग्रेसले जितेको ठाउँमा आफू विजयी हुने लक्ष्यका साथ कीर्तिपुरमा खडा भएको नेकपा एमालेले तेस्रो स्थानमा...

चित्लाङ थानकोट सडक स्तरोन्नतिको लागि सांसद सहितको टोलि अर्थ मन्त्रालयमा
FB_IMG_1733144960663-1733144985.jpg

काठमाडाैंबाट हेटाैडा पुग्ने प्रमुख सहायक मार्ग गणेशमानसिंह मार्ग (थानकोट-चन्द्रागिरि-चित्लाङ सडक)को...

उपनिर्वाचन बाट उत्साहित माओवादी, निराशामा कांग्रेस, एमाले र रास्वपा
FB_IMG_1733121882303-1733144289.jpg

मतपरिणामबाट माओवादी केन्द्रबाहेक अरु दलहरू सन्तुष्ट छैनन् । माओवादीले  सम्मानजनक मत लिएर आएको छ । ४४ स्थानमा...

हेटौंडामा दलितलाई मन्दिर प्रवेशमा रोक लगाउनेलाई कारवाहीको माग
img_1733061947534_1-1733062122.jpg

सुरेन यात्री/ थाहा नगर मकवानपुर जिल्लाको हेटौंडा ८ कमाने स्थित मनकामना मन्दिरमा जातीय विभेदको घटना भएको...

पालुङ जेसीजको सप्ताहव्यापी कार्यक्रमको समापन,नगर भित्र विभिन्न योगदान दिएकालाई सम्मान
FB_IMG_1732983573712-1732983827.jpg

पालुङ जेसीजको सप्ताहव्यापी कार्यक्रमको आज औपचारिक समापन गरिएको छ। पालुङ जेसीजको सभाहलमा १५ मंसिर शनिबार एक...

जेसीज कपको उपाधी थाहा नगरपालिका लाई
FB_IMG_1732978665878-1732978678.jpg

पालुङ जेसीजको वर्ष २०२४ को सप्ताहव्यापी कार्यक्रम अन्तरगतको जेसीज कप मैत्रीपूर्ण फुटबल प्रतियोगिताको उपाधि...

नेपाल हृदयरोग प्रतिष्ठान थाहा इकाईको दोस्रो साधारणसभा सम्पन्न
FB_IMG_1732977159672-1732977599.jpg

नेपाल हृदयरोग निवारण प्रतिष्ठान थाहा नगर इकाईको दोस्रो वार्षिक साधारणसभा शिखरकोटको बिकास घरमा सम्पन्न भएको...